Radio Caroline

Στη Μεγάλη Βρετανία, και in the days before rock ’n’ roll, όπως λέει ο Van Morrison, η μουσική ενημέρωση και διασκέδαση ήταν μονοπώλιο του BBC, αφού ήδη από τη δεκαετία του ’20, οι αρχές είχαν εντοπίσει την αξία του ραδιόφωνου ως μέσου ελέγχου και προπαγάνδας. Το BBC μετέδιδε ειδήσεις, θεατρικά έργα και «σοβαρή» μουσική, στην οποία δεν ανήκε φυσικά το rock ’n’ roll. Όπως αναφέρει ο Charlie Gillett στον Ήχο Της Πόλης, το βρετανικό rock καθυστέρησε μια δεκαετία λόγω της ανυπαρξίας ανεξάρτητων εταιρειών δίσκων και κυρίως ενός ανεξάρτητου ραδιοφώνου για να το στηρίξει. Μετά τον πόλεμο, το Ράδιο Λουξεμβούργο δοκίμασε να αμφισβητήσει το κρατικό μονοπώλιο, νοικιάζοντας μερικές ραδιοσυχνότητες, εντούτοις, η εμβέλειά του ήταν περιορισμένη στις βραδινές ώρες και το σήμα του αδύναμο. Επιπλέον, επειδή ήταν ο μόνος σταθμός που έπαιζε νεανική μουσική, οι μεγάλες εταιρείες δίσκων «αγόραζαν» ουσιαστικά το χρόνο του για να προωθήσουν τις παραγωγές τους.
Αυτό συνειδητοποίησε ο Ιρλανδός ατζέντης Ronan O’ Rahilly, στις αρχές του ’60, όταν δοκίμασε να διαφημίσει τον Georgie Fame• κανένα ραδιόφωνο δεν ήταν διαθέσιμο. Με το γνωστό ιρλανδέζικο πείσμα, ο O’ Rahilly αποφάσισε να φτιάξει έναν δικό του ραδιοσταθμό, μιμούμενος τους πλωτούς αμερικανικούς ραδιοσταθμούς στα ανοιχτά της Καλιφόρνιας, οι οποίοι από τη δεκαετία του ’30 εξέπεμπαν μουσική και διαφημίσεις, καλύπτοντας το γεγονός ότι ήταν πλωτές χαρτοπαικτικές λέσχες. Ο O’ Rahilly συνέλαβε την ιδέα να χρησιμοποιήσει ένα πλοίο αγκυροβολημένο στα ανοιχτά των βρετανικών ακτών, όπου οι αρχές δεν είχαν καμία δικαιοδοσία. Με 250.000 λίρες δανεικές, αγόρασε το παλιό οχηματαγωγό Federicia και στις 29 Μαρτίου του 1964, γεννήθηκε το Radio Caroline, το οποίο πήρε το όνομά του από την κόρη του προέδρου Τζον Κένεντι, και έκανε ρίμα με τη συχνότητα του σταθμού: This is Radio Caroline on 199. Το πρώτο μουσικό σήμα του σταθμού ήταν το Round midnight του Thelonious Monk, στην εκτέλεση του Jimmy McGriff, ενώ το πρώτο τραγούδι που μετέδωσε ο σταθμός ήταν το Not fade away των Rolling Stones.Συγχρόνως με το Radio Caroline, ξεκίνησε η λειτουργία κι ενός ακόμα πλωτού ραδιοσταθμού, του Radio Atlanta. Τελικά, οι ιδιοκτήτες τους τα βρήκαν, και ο πρώτος μετονομάστηκε σε Radio Caroline North, καθώς ήταν αγκυροβολημένος στα ανοιχτά της Νήσου Μαν, ενώ ο δεύτερος σε Radio Caroline South, αφού βρισκόταν στα ανοιχτά του Έσεξ. Μέσα σε λίγους μήνες, το φθινόπωρο του 1964, το Radio Caroline είχε περισσότερους ακροατές από τα τρία προγράμματα του BBC μαζί. Βλέποντας την επιτυχία αυτή, κι άλλοι πλωτοί ραδιοσταθμοί άρχισαν να φυτρώνουν σαν μανιτάρια: το Radio Sutch του εκκεντρικού τραγουδιστή Screaming Lord Sutch, το Radio London, το Radio Invicta, το 390 Radio κ.λπ.
Το πρόγραμμα των πειρατικών αυτών σταθμών ήταν μια χοντροκομμένη απομίμηση των αμερικανικών ιδιωτικών ραδιοσταθμών: έπαιζαν τις επιτυχίες του Top-40 όπως δημοσιεύονταν κάθε βδομάδα στο Billboard, παρουσίαζαν τις νέες κυκλοφορίες, έκαναν αφιερώματα στα golden oldies, και μετέδιδαν δελτία ειδήσεων και καιρού σε τακτές ώρες, διανθισμένα από τα χαρακτηριστικά μουσικά σήματα (jingles) του κάθε σταθμού.
Το BBC, στην προσπάθειά του να ανταγωνιστεί τους πειρατές, έσπευσε να δημιουργήσει το Radio One, στο οποίο έπαιζε την πιο νερωμένη pop, ενώ η βρετανική κυβέρνηση των Εργατικών του Χάρολντ Ουίλσον, παρά τις απειλές της, περιορίστηκε στην παραπομπή του θέματος στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Η ανοχή προς τους πειρατές έπαψε το 1967 όταν οι Εργατικοί βγήκαν ενισχυμένοι από τις εκλογές της προηγούμενης χρονιάς, και οι ίδιοι οι πειρατές τούς έδωσαν μια σοβαρή αφορμή για πιο δραστικά μέτρα. Στη διάρκεια συμπλοκής, ο ταγματάρχης Oliver Smedley, ιδιοκτήτης του Radio Atlanta, δολοφόνησε τον Reg Calvert, τον ιδιοκτήτη του Radio City. Στις 14 Αυγούστου 1967, η κυβερνητική πλειοψηφία με την ανοχή της αντιπολίτευσης ψήφισε το κλείσιμο όλων των πλωτών σταθμών. Παρά την προσπάθεια των «πειρατών» να αλλάξουν προφίλ και την αντίδραση των εκατομμυρίων ακροατών τους, οι πειρατικοί άρχισαν να κλείνουν ο ένας μετά τον άλλο. Ο O’Rahilly μετακόμισε το Radio Caroline σ’ ένα πλοίο στα ανοιχτά της Ολλανδίας, το νέο πείραμα όμως δεν πέτυχε. Χωρίς τα έσοδα των διαφημίσεων, το Radio Caroline χρεοκόπησε κι έκλεισε οριστικά το 1968.Οι περισσότεροι ιστορικοί του rock ’n’ roll συμφωνούν ότι η συμβολή των πειρατικών σταθμών στην εξέλιξη της pop μουσικής έχει υπερτιμηθεί. Το σίγουρο είναι ότι ανάγκασαν το BBC να αλλάξει, να εκσυγχρονισθεί και να προσαρμοστεί στα καινούργια μουσικά δεδομένα. Η ομάδα των ταλαντούχων DJs που ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους στους πειρατικούς, όπως ο Simon Dee, ο John Peel και ο Tony Blackburn, στελέχωσε το κρατικό ραδιόφωνο, τον μουσικό τύπο και τις εταιρείες δίσκων, διευκολύνοντας τη διάδοση των καινούργιων μουσικών ειδών. Τέλος, η δομή της λειτουργίας τους και το αντάρτικο πνεύμα τους μεταλαμπαδεύτηκε στην ελεύθερη ραδιοφωνία της δεκαετίας του ’70 και ’80, η οποία εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, αμφισβητώντας πια οργανωμένα το κρατικό μονοπώλιο.

Ο πρώτος Έλληνας ραδιοπειρατής
Ο Μανώλης Νταλούκας στο βιβλίο του Ελληνικό Ροκ αναφέρει τον πρώτο Έλληνα ραδιοπειρατή. Ήταν ο Κώστας Γαστουνιώτης, ο οποίος μαθητής ακόμα, έφτιαξε έναν πομπό στα Τσουκαλέικα της Πάτρας και μετέδιδε ρεμπέτικα και rock ’n’ roll. Ο Γαστουνιώτης, αληθινή ιδιοφυία στα ηλεκτρονικά, παρέμεινε ασύλληπτος για δύο ολόκληρα χρόνια, αφού δεν κατόρθωσαν να τον εντοπίσουν ούτε τα ραδιογωνιόμετρα της αστυνομίας. Παραδόθηκε μόνος όταν η αστυνομία άρχισε να συλλαμβάνει διάφορους τεχνικούς της Πάτρας.

πηγή:pop+rock