23 Οκτ 2009

Ο ήχος του Stevie Ray Vaughan ήταν μνημειώδης..

Δεν υπάρχει κανένας μύθος σε αυτό. Αλλά μια ολόκληρη βιομηχανία δημιουργήθηκε βοηθώντας τους κιθαρίστες να αντιγράψουν αυτόν τον τερατώδη ήχο. Σε αυτό το σημείο θέλω να συμβάλλω στην απομυθοποίηση αυτού του εγχειρήματος και να διερευνήσω τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να πετύχουμε σχετικά με την αναπαραγωγή αυτού του μοναδικού ήχου. Όπως και με τους πιο φημισμένους κιθαρίστες, τα συστατικά του ήχου του SRV μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες: κιθάρες, ενισχυτές και πετάλια. Σε αυτή την περίπτωση αυτό αντιπροσωπεύει μια εξειδικευμένη κατανομή της σοβαρότητας με την οποία αναλύεται ο εξοπλισμός του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα ένα, ένα και από την αρχή, ας αναλύσουμε μερικούς από τους μικρούς μύθους που τα περιβάλλουν και ας δούμε που οδηγούμαστε.
Ο SVR έπαιζε με διάφορες κιθάρες κατά τη διάρκεια της καριέρας του αλλά η αγαπημένη του κιθάρα και αυτή που χρησιμοποιούσε περισσότερο ήταν μία κιθάρα που την αποκαλούσε Number One και που αγοράστηκε στα μέσα της δεκαετίας του'70 από το κατάστημα του Ray Hennig's Heart of Texas, στο Austin του Texas. Αυτή η κιθάρα συχνά περιγράφεται σαν μια Fender Stratocaster του 1959 με ταστιέρα από τριανταφυλλιά, μία αναφορά που έχει βοηθήσει δίνοντας στις Stratocaster κιθάρες μία επιθυμητή παλαιότητα στο χώρο των συλλεκτών μουσικών οργάνων. Μολονότι υπάρχουν αναφορές του SRV σχετικά με το θέμα της ταλαιπωρημένης κιθάρας του, το σώμα και το μπράτσο της κιθάρας ήταν κατασκευής 1962 με αυτήν την ημερομηνία να υπάρχει αντίστοιχα και στην υποδοχή του μπράτσου αλλά και στο τελείωμά του αντίστοιχα όπως έχει καταθέσει αρκετές φορές σε συνεντεύξεις, ο για πολύ καιρό τεχνικός των κιθάρων του καλλιτέχνη Rene Martinez.
Οι μαγνήτες όμως πράγματι είχαν ημερομηνία 1959 αλλά είναι άγνωστο αν η Fender τους είχε σε στοκ και αργοπόρησε να τους κυκλοφορήσει ώστε να εμφανιστούν μαζί με το κατασκευασμένο το 1962 μπράτσο και σώμα της κιθάρας. Αυτό το θέμα δεν είναι ξεκαθαρισμένο. Έχει όμως σημασία πόσο παλιά είναι η κιθάρα και αν η παλαιότητά της έχει αξία; Όχι και πολύ. Ανεξάρτητα με τη σχέση μιας Fender του 1959 και του SRV που ισχυρίζεται ότι ήταν η κιθάρα του, το μοντέλο του 1959 έχει όντως συλλεκτική αξία γιατί είναι η σημαδιακή χρονιά που η Fender χρησιμοποίησε ξύλο τριανταφυλλιάς για να κατασκευάσει την ταστιέρα στις Stratocaster της αλλά πλάκες ξύλου τριανταφυλλιάς (για πλατύτερες ταστιέρες με επίπεδο πυθμένα (βάση) αντί για λεπτότερες επιστρώσεις ξύλου για την ταστιέρα που στη συνέχεια ακολούθησαν) , εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται και μέσα στο 1962 που σημαίνει πως τα μπράτσα των Fender που κατασκευάστηκαν από το 1959-1962 δεν είχαν και μεγάλες διαφορές.
Σε κάθε όμως περίπτωση, η Νο1 ήταν πολύ μακριά από το να θεωρηθεί αυθεντική και αν δεν ήταν η σχέση της με τον SRV θα ήταν μια παλιά κιθάρα την οποία προκλητικά σνομπάρουν οι συλλέκτες. Ο SRV προτιμούσε τα μεγάλα τάστα της Dunlop και έτσι αυτή η κιθάρα είχε αλλάξει τάστα τόσες πολλές φορές (λόγω της υπερβολικής χρήσης) ώστε το άνω τελείωμα της ταστιέρας είχε μετακινηθεί από το αρχικό 7 ¼ σε ένα πιο επίπεδο 9 (όπως αναφέρθηκε από τον επισκευαστή μουσικών οργάνων που τη μέτρησε αλλά και συγγραφέα τον Dan Erlewine σε άρθρο του στο The Guitar Player Repair Guide). Αυτή η πατέντα θα έκανε κάθε συλλέκτη να το βάλει στα πόδια αλλά είναι γεγονός πως η μεγαλύτερη ακτίνα πλάτυνσης κάνει ευκολότερο να λυγίζει κανείς τις χορδές χωρίς να στριμώχνεται πάνω στα τάστα. Πολλά επίσης λέγονται για το αριστερόστροφο τρέμολο και που τοποθετήθηκε στην No1 τα πρώτα χρόνια ιδιοκτησίας της κιθάρας από τον SRV και για το γεγονός ότι αυτό αντέγραφε τη λειτουργία του αντίστοιχου δεξιόστροφου που χρησιμοποιούσε στην Stratocaster του ο Jimmy Hendrix, ένας κιθαρίστας που ο SRV θαύμαζε πάρα πολύ. Η μετατροπή σίγουρα επιφέρει κάποιες μικρές διαφορές κυρίως στην αίσθηση του τρέμολο αλλά οι έγκυρες πληροφορίες μας λένε πως αυτό έγινε τυχαία και όχι με κάποιον υπολογισμό. Ο Rene Martinez μας λέει και πάλι πως το αριστερόστροφο τρέμολο ήταν το μόνο που υπήρχε διαθέσιμο για να αντικαταστήσει το αρχικό όταν αυτό πάλιωσε και χρειαζόταν αντικατάσταση.
Επίσης το μαύρο πλαίσιο που περιβάλλει τους μαγνήτες (pickguard) με τα αντανακλούμενα αυτοκόλλητα ήταν σίγουρα μια αντικατάσταση πριν βέβαια ηχογραφηθεί το Texas Flood. Ο SRV είχε θεαθεί με αυτή τη κιθάρα να φέρει το αρχικό της λευκό pickguard. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί πως αργότερα αντικαταστάθηκε και το μαύρο pickguard με ένα άλλο επίσης μαύρο αλλά και με ένα επίχρυσο σετ από κλειδιά και καβαλάρη αλλά και με ένα καινούργιο μπράτσο. Όλα αυτά έγιναν το 1990 μιας και το παλιό μπράτσο ήταν τόσο φθαρμένο που δεν μπορούσε πλέον να επισκευαστεί ξανά.
Πολλά επίσης λέγονται για το γεγονός ότι ο SRV χρησιμοποιούσε πολύ παχιές χορδές συνήθως 0.13 έως 0.58 και όντως αυτό σημαίνει πως οι μεγαλύτερες σε πάχος χορδές μεταδίδουν ένα μεγαλύτερο σήμα μέσα από τους μαγνήτες. Σημειώστε όμως πως ο Jimmy Hendrix χρησιμοποιούσε 0.09 αλλά όλοι γνωρίζουμε πως ο ήχος του δεν υστερούσε σε όγκο σε καμία περίπτωση. Επίσης ο SRV έκανε χαμηλότερο κούρδισμα χαλαρώνοντας τις χορδές που χονδροειδώς σημαίνει πως κάνει την αίσθηση των χορδών ελαφρύτερη.
Υπήρχε μαγεία στην Stratocaster του SRV; Αυτός σίγουρα την αγαπούσε αλλά η κιθάρα ακουγόταν το ίδιο ακόμα και όταν έκανε αυτές τις ριζικές αλλαγές το 1990. Να ήταν άραγε οι ενισχυτές που χρησιμοποιούσε;
Τα πρώιμα χρόνια ο SRV χρησιμοποιούσε κυρίως λαμπάτους ενισχυτές της Fender της δεκαετίας 60-70 και ενάλλασσε τις προτιμήσεις του μεταξύ των Vibroverbs, Twin Reverbs και Super Reverbs. Σε κάποια στιγμή επίσης αγόρασε έναν 100-watt Marshall Town & Country 2x12 combo και συχνά τους αντικαθιστούσε με ζευγάρι. Μπορεί κανείς να ακούσει το δυνατό ήχο να αναπτύσσεται αλλά όπως και να αναμίξει κανείς τους ενισχυτές πάντα ο ήχος του ήταν ο ήχος ο προσωπικός του, ο ήχος του SRV.Το μυθικό πλεόνασμα από ενισχυτές που είχε κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης του In Step, σύμφωνα με τον τεχνικό ενισχυτών Cesar Diaz, χρησιμοποιήθηκαν 32 ενισχυτές στο στούντιο με διάφορους συνδυασμούς σε διάφορα τραγούδια. Ανάμεσα σε αυτούς τους ενισχυτές ήταν και οι 150-watt Dumble Steel, String Singer, vintage 1959 Fender tweed Bassman, and ένα ζευγάρι από 200-watt Marshal Major stacks. Οι θερμοί οπαδοί του SRV έχουν μοχθήσει πολύ να αποκτήσουν αυτόν τον ήχο και γνωρίζω αρκετούς που έχουν κατασκευάσει πολύπλοκα και ακριβά συστήματα ενισχυτών για να πετύχουν τον ήχο του In Step. Όμως κανείς δεν γνωρίζει τους συνδυασμούς αυτών των ενισχυτών και σε ποία ακριβώς κομμάτια του άλμπουμ χρησιμοποιήθηκαν. Υπάρχουν πλήθος αναφορών για καλλιτέχνες που προσκαλούσαν τον SRV να παίξει στη σκηνή χρησιμοποιώντας την κιθάρα τους και έναν μονάχα ενισχυτή. Το αποτέλεσμα ήταν και πάλι το ίδιο. Ο SRV έβγαζε τον μοναδικό του ήχο έστω και με αυτά τα μέσα
Ο SRV επίσης χρησιμοποιούσε ένα σημαντικό αριθμό πεταλιών αλλά το κυρίως πετάλι του ήταν ένα Ibanez Tube Screamer. Το ορίτζιναλ αυτό πετάλι είναι σίγουρα ένα σημαντικό συλλεκτικό κομμάτι και κοστίζει πάνω από 500 δολάρια για κάποιον που θέλει να το αποκτήσει. Είναι αυτό λόγω του SRV; Όχι απαραίτητα μιας και ο καλλιτέχνης είχε ξεκινήσει με ένα TS-9 ενώ χρησιμοποιούσε εκτενώς και ένα TS-100 μέχρι και το τέλος της καριέρας του και το οποίο κανείς μπορεί να προμηθευτεί με λιγότερο από 100 δολάρια. Είναι αξιοπρεπή πετάλια αλλά δεν υπάρχει κανένα μυστήριο σπανιότητας σε σχέση με αυτά. Πολλοί δε κιθαρίστες πιστεύουν πως αυτά τα πετάλια έχουν πλέον ξεπεραστεί με πολλά και πολύ πιο σύγχρονα.Αν κανείς προσθέσει όλα αυτά, θα συμπεράνει πως αν και υπήρχε αφθονία υλικών αυτά κατ' ανάγκη δεν βασίζονται σε κάποια μαγική συνταγή που του δημιουργούσε τον ήχο που έβγαζε. Ο άνθρωπος έπαιζε σκληρά και έπαιζε καλά και σαν συνέπεια, ένα πολύ δυνατός ήχος έβγαινε προς τα έξω.

3 σχόλια:

thanos είπε...

τί να σχολιάσει κανείς για τον stevie...για μένα το avatar Μιλάει απο μόνο του!απο του πιο χαρακτηριστικούς ήχους στην ιστορία της ηλεκτρικής κιθάρας. και το τραγικό της υπόθεσης οτι παρόλες τις καταχρήσεις που έκανε εν ζωή έμελε να έχει τραγικό θάνατο απο πτώση ελικοπτέρου! μπράβο! εξαιρετικό άρθρο...

thanos είπε...

και κάτι άλλο...ο stevie έπαιζε με χορδές 12άρες...όσοι ξέρουν απο ηλεκτρική καταλαβαίνουν τί σημαίνει αυτό...
οχι οτι στην ακουστική δεν τα πήγαινε καλά...μνημειώδης στιγμή το unplugged sto mtv!
παραθέτω link να ψαρώσετε
http://www.youtube.com/watch?v=xzE7ta744bQ

Φιλοι μουσικης της Βοιωτιας είπε...

thanos ευχαριστούμε για το link. Περιμένουμε και κανένα άρθρο.